การทำให้ตับแข็งแรงและสุขภาพดี

หากจะทายว่าอะไรเป็นอวัยวะที่พบในสัตว์ชนิดต่างๆ ได้ทุกชนิด และมีบทบาทสำคัญในกระบวนการเมทาบอลิซึม รวมทั้งมีหน้าที่หลายประการในร่างกาย

เช่นการสะสมไกลโคเจน การสังเคราะห์โปรตีนในพลาสมา การกำจัดพิษของยา และปฏิกิริยาทางชีวเคมีต่าง ๆ มากมาย สิ่งเดียวที่จะนึกถึงได้ดีคือ ตับ

ตับยังจัดเป็นต่อมที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในร่างกาย โดยจะผลิตน้ำดี ซึ่งมีความสำคัญในกระบวนการย่อยอาหาร ในศัพท์ทางการแพทย์ คำที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับตับจะขึ้นต้นด้วยคำว่า hepato- หรือ hepatic ซึ่งมาจากคำในภาษากรีก hepar ซึ่งหมายถึงตับ และวันนี้ด้วยความสำคัญของตับและการทำงานอย่างหนักในการขจัดของเสียและพิษต่างๆ ให้ออกจากร่างกาย เราจะมารู้ถึง วิธีทำให้ตับมีสุขภาพดีและแข็งแรงกัน ด้วยการแนะวิธีอันหลากหลายเกี่ยวกับการล้างพิษและฟื้นฟู ตับ กับวิธีทำให้ตับ มีสุขภาพดีและแข็งแรง

จากข้อมูลข้างต้นจะเห็นได้ว่าตับนั้น ทำงานหนักมากตลอดชีวิตของคนเรา เรามักจะบ่นเหนื่อยและยอมแพ้เอาง่ายๆ กับงานที่หนัก แต่เชื่อแน่ว่า ตับของเรา ทำงานหนักกว่าเราหลายเท่าและยังคงเต็มใจทำหน้าที่อย่างดีที่สุดเพื่อให้สุขภาพของคุณนั้นอยู่ในระดับ ปกติ ได้ แต่ในสภาวะปัจจุบันทั้งสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษทำให้ตับต้องทำงานหนักขึ้นมากกว่าเก่า จะเห็นได้จากผู้ป่วยด้วยโรคเกี่ยวกับตับมีจำนวนเพิ่มขึ้นมากกว่าเมื่อก่อนอยู่กว่าเท่าตัว

และอาหารที่มีทั้งยาฆ่าแมลงเจือปน ผักที่ไม่สะอาดและมีสารพิษเจือปน สีผสมอาหาร วัตถุดิบที่ใช้ถนอมอาหาร โลหะหนักต่างๆ ที่มากับน้ำและอาหาร เหล่านี้ล้วนส่งผลเสียและทำลายการทำงานของตับแบบทั้งสิ้น

หากตับเกิดความผิดปกติ ร่างกายก็จะไม่สามารถทำงานได้ ทำให้ร่างกายเกิดการเจ็บป่วย ตั้งแต่ขั้นที่สามารถรักษาได้จนถึงขั้นที่เป็นอันตรายถึงชีวิตทีเดียว ดังนั้นสิ่งสำคัญมากที่สุดที่เราจะดูแลและรักษาตับไว้ได้เพื่อให้ตับสามารถทำงานให้กับเราได้อย่างมีคุณภาพได้ตลอดชีวิตของเรา ต้องบำรุงตับเป็นการด่วน

ตำราแพทย์จีนเชื่อกันว่า ตับเป็นอวัยวะแห่งความสุข และทางตะวันตกก็เรียกตับว่า The Father of All Organs หมายถึงอวัยวะที่สำคัญที่สุดของร่างกาย โดยตับนั้นเป็นอวัยวะที่อยู่ทางชายโครงด้านขวา มีขนาดประมาณลูกฟุตบอลหนัก 1.5-2 กิโลกรัม ประกอบไปด้วยระบบการทำงานที่ซับซ้อนมากมาย

หากตับทำงานไม่ปกติเราจะไม่สามารถย่อยอาหารได้ ไม่สามารถดูดซึมสารอาหารเข้าสู่ร่างกายได้ ทำให้ไม่มีแรง และไม่สามารถขับของเสียต่างๆ ออกจากร่างกายได้ หากถึงขั้นรุนแรงจะไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้เลย

ดังนั้นเอง จึงเป็นหน้าที่ที่เราจะต้องดูแลตับของเราด้วยการกินอาหารที่ดี หลีกเลี่ยงสารเคมีต่างๆ แอลกอฮอล์ บุหรี่ และวิธีหนึ่งที่จะทำให้คุณสามารถช่วยทำความสะอาดตับได้คือ การทำความสะอาดร่างกายโดยการกำจัดของเสียและสารพิษต่างๆ ออกไปเพื่อให้ตับทำงานง่ายขึ้นและง่ายขึ้นไม่ต้องทำงานหนักมาก วิธีนั้นคือ การทำให้ตับมีสุขภาพดี และแข็งแรง มีอะไรมาดูกัน

วิธีทำให้ตับมีสุขภาพดี และแข็งแรง

วิธีการฟื้นฟูตับและการล้างพิษให้แก่ตับ มีหลายวิธีด้วยกัน ลองนำไปปฏิบัติกันดูง่ายๆ ดังนี้

• ลดอาหารประเภทมันลง อาหารที่ทอดด้วยน้ำมันมากๆ โดยเฉพาะน้ำมันที่ใช้ซ้ำๆ จนทำให้น้ำมันเปลี่ยนสีนั้น หรืออาหารที่ถูกปิ้งย่างจนไหม้ ไม่ดีต่อตับอย่างยิ่ง เพราะโปรตีน หรือคาร์โบไฮเดรตที่ถูกความร้อนจนไหม้จะเปลี่ยนคุณสมบัติทางเคมีให้เป็นพิษต่อร่างกาย ทำให้ตับต้องทำงานหนักเป็นสองเท่าเพื่อขับของเสียเหล่านั้นออกไป และบางครั้งไม่สามารถขับออกไปได้ง่ายๆ ก็จะกลายเป็นพิษสะสมในร่างกาย นอกจากนี้การลดอาหารที่ใส่เกลือมากๆ โดยเฉพาะอาหารที่ผ่านกรรมวิธีถนอมอาหารเพื่อยืดอายุในการเก็บรักษาไว้ได้นานขึ้น เช่น ไส้กรอก แฮม เบคอน อาหารกระป๋อง บางครั้งอาจถูกใส่สารถนอมอาหารลงไปด้วย และควรลดอาหารที่มีไขมันสูง ประเภทไขมันอิ่มตัวประเภท เนื้อสัตว์ติดมัน ไอศกรีม เค๊ก คุ๊กกี้
• ยาและอาหารเสริม ควรหลีกเลี่ยงการกินติดต่อกัน ยาและอาหารเสริม วิตามิน เกลือแร่ต่างๆ ที่ได้รับในปริมาณที่สูงเกินความจำเป็น หรือในปริมาณมากๆ และเป็นเวลานาน รู้หรือไม่ว่า ส่วนเกินที่ต้องกำจัดออกเหล่านั้นทำให้ตับต้องทำงานหนักเป็นสองเท่าตลอดเวลา
• เกลือ น้ำตาล ผงชูรส ที่ใช้ปรุงอาหาร ควรทดแทนด้วยสมุนไพรเพื่อเพิ่มรสชาติให้อาหารแทน เช่นมะนาว น้ำส้มสายชูหมักจากผลแอบเปิ้ล กระเทียม หัวหอม ขิง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด มัสตาร์ด โหระพา ชะเอม สาหร่าย หรือ ผักสวนครัวรั้วกินได้
• ควรกินอาหารให้หลากหลายและได้สารอาหารครบหมู่ ธัญพืช ผลไม้อย่าง ส้มโอ มะนาว ส้ม ผัก อย่าง บรอกโคลี หัวบีต นมไขมันต่ำ เนื้อสัตว์ไม่ติดมันและหนัง เนื้อปลา และไขมันจากพืชอย่างน้ำมันมะกอก น้ำมันคาโนลา น้ำมันเมล็ดแฟลกซ์ หากต้องการความหวานอาจใช้น้ำผึ้งเล็กน้อยแทนน้ำตาลหรือน้ำตาลเทียม
• หลีกเลี่ยงอาหารหวานที่เป็นเครื่องดื่มและของหวานที่มีน้ำตาลสูง โดยเฉพาะอาหารที่ผสมด้วยน้ำตาลฟอกขาว หากเลี่ยงไม่ได้ก็ควรบริโภคในปริมาณที่น้อยและไม่บ่อยเกินไป
• กินอาหารในปริมาณที่พออิ่ม ไม่ให้มากเกินไปในแต่ละมื้อ กินแค่พอให้รู้สึกอิ่ม กินช้าๆ จะทำให้กินได้น้อยลงและอิ่มได้นานขึ้น พยายามหลีกเลี่ยงการกินอาหารหน้าจอ TV หรือคอมพิวเตอร์ เพราะจะทำให้กินได้มากกว่าปกติและเกินกว่าความต้องการของร่างกาย
• หากต้องกินอาหารเสริม ควรเลือกอาหารที่เป็นสมุนไพร ที่มาจาก Milk Thristle, Licorice Root, Skullcap, Red Clover, Blossom, Slippery Elm Bark
• จำกัดปริมาณในการดิ่มแอลกอฮอล์และควรเลิกโดยเด็ดขาดหากเริ่มมีปัญหาของตับ บางคนคิดว่าดิ่มวันละ 1-2 แก้วจะไม่เป็นไร แต่การดื่มนานวัน แม้จะเพียงเล็กน้อย แต่จะทำให้เกิดการสะสมและเป็นหนทางที่จะนำไปสู่การทำลายการทำงานของตับ ปัจจุบันเริ่มมีการขายเครื่องดื่มในท้องตลาดในรูปแบบของเบียร์และแชมเปญที่ไม่มีแอลกอฮอล์ แต่ยังได้รสชาติที่ดีอยู่ น่าจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของผู้ที่ชื่นชอบการดื่ม
• ออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ โดยการออกกำลังการที่ดีที่สุดคือการทำให้หัวใจได้เต้นเร็วสม่ำเสมอ นานกว่า 30 นาทีขึ้นไป ด้วยการเดินเร็ว ว่ายน้ำ โยคะ ขี่จักรยานหรืออื่นๆ ที่จะช่วยให้เลือดและหัวใจสูบฉีดเลือดได้ดีขึ้น การออกกำลังกายที่ดีไม่ใช่การทำให้ร่างกายได้สูญเสียเหงื่อ ซึ่งเป็นการเข้าใจที่ผิดๆ และการยิ้ม หัวเราะอย่างร่าเริงสม่ำเสมอ เป็นการออกกำลังกายที่ดีอีกอย่างหนึ่ง
• หมั่นตรวจสุขภาพตับปีละครั้ง เมื่ออายุเกินกว่า 40 ปี อาจทำการตรวจปีละ 2 ครั้ง เพื่อเป็นการประเมินและป้องกันหากมีปัญหาจะได้รักษาได้ทันท่วงที

อย่าลืมว่า ตับ ทำงานตลอด 24 ชั่วโมงและไม่มีวันหยุดพัก ดังนั้นเราควรหมั่นดูแลตับให้มีสุขภาพดีและแข็งแรงอยู่ตลอดเวลาเพื่อให้ตับอยู่กับเราไปตลอดชีวิต หากทำได้ตามข้อแนะนำเคล็ดลับสุขภาพทั้งหมดนี้ อย่างประจำและสม่ำเสมอ เชื่อแน่ว่าตับของคุณจะมีสุขภาพดี อย่างแน่นอน

อ้างอิงสุขภาพตับ จาก Gourmet & Cuisine Nov’08